Avrupa birliği veya Kalkınma Ajanslarına yönelik yazılan projelerde hedef kitlenin doğru belirlenmesi, çok büyük önem arz etmektedir. Projelerinizde belirtilen hedef kitlenin doğru, net ve spesifik olması gerekmektedir. Genel yazılan ya da proje ile ilgili hedef grupların yazılması projelerde puan kayıplarına neden olmaktadır.
Hedef grubunuzu belirlerken yapılan hatalar ve ipuçları şu şekilde özetlenebilir:
1- Mümkün olduğu kadar grubunuza odaklanın. Asıl projenin hedefinde kimler var? Unutmayın kimse projelerinizde dünyayı kurtarmanızı beklemiyor. Bu yüzden bu soruya abartılı yanıtlar vermeye çalışmayın. Örneğin, çocukların, çocuk hakları konusunda bilinçlendirilmesi konusunda bir proje yaptığınızı varsayalım. Projenizin hedef kitlesini; “Türkiye’deki tüm çocuklar” olarak belirlemeyin. (Çok kişi olduğu için daha fazla puan almazsınız) Bu oldukça genel, kontrol edilebilir ve proje bütçesi veya kapsamı göz önünde bulundurulduğunda gerçek dışı bir hedef grubu temsil eder. Onun yerine “İzmir ilinde, Karabağlar ilçesinde bulunan 3 farklı okulda okuyan 600 çocuğun” hedef grup olarak belirlenmesi daha gerçekçi, kabul edilebilir bir hedef grubu temsil eder. Hedef grup belirlerken mümkün olduğu kadar çok ve mümkünse sayı verin.
2- Hedef grup belirlenmesinde en sık yapılan ikinci hata ise, hedef grup ve faydalanıcı grupların birbirine karıştırılmasıdır. Hedef kitle projeyi kime uyguladığımız yani üzerinde somut değişiklik yarattığımız kitledir. Nihai faydalanıcı ise, projemizden en nihayetinde faydalanacak, olumlu etkilenecek kitlelerdir. Bir önceki örneğimize dönelim. Projeniz çocukların çocuk hakları konusunda bilinçlendirilmesi ise ve sizin projeniz içinde yer alan ana aktivite sınıf öğretmenlerinin çocuk hakları konusunda öğrencilerini nasıl eğitecekleri konusunda eğitim almaları ve bu şekilde çocukların çocuk hakları konusunda bilinçlenmeleri ise, burada hedef kitleniz çocuklar değil öğretmenlerdir. Dolayısıyla hedef kitle, örneğin 3 okulda öğretmenlik yapan 15 sınıf öğretmeni olmaktadır. Bu projede çocuklar, aileleri projenin hedef kitlesi değil, faydalanıcıları olmuşlardır.
3- Hedef kitle belirlerken yapılan üçüncü hata ise, hedef kitle için sayı verilmemesidir. Hedef kitle belirtilirken mutlaka rakamsal karşılığının da belirtilmesi gerekmektedir. Örneğin; hedef kitle için sadece “öğretmenler” demek uygun olmayacaktır. Hedef kitle “Ankara’nın Çankaya ilçesinde, Aşağı Ayrancı Semtinde, ….. okullarında eğitim veren 18 İngilizce Öğretmeni” ifadesi net bir şekilde hedef kitleyi tanımlar. Hedef kitle için sayı verilmesi, projenin bütçelendirilebilmesi için en gerekli bilgilerden biridir.
4- En sık yapılan hatalardan biri de, hedef kitle için seçme kriterine yer vermemektir. Halbuki proje başvuru formunda soru: “Her bir hedef grubu ve nihai faydalanıcıları (varsa sayısal veri ile), bu grupların seçilme kriterlerini de dahil ederek tanımlayınızdır”. Ancak sorunun ikinci kısmına çok az başvuru sahibi yanıt verir. Aslında sorunun ikinci kısmı da en az birinci kısmı kadar önemlidir. Örneğin hedef kitle olarak “”Ankara’nın Çankaya ilçesinde, Aşağı Ayrancı Semtinde, ….. okullarında eğitim veren 18 İngilizce Öğretmeni” belirlediniz. Ancak bu okullarda toplam 30 İngilizce öğretmeni var ve siz bu 30 kişiden 18 kişiyi nasıl seçtiğinizi açıklamadınız. İşte bu noktada, değerlendirici sizin bu seçimleri nasıl yaptığınız ile ilgili bilgi sahibi olamaz, hatta subjektif yöntemler kullanabileceğiniz konusunda şüphelenir. Bu şüpheye yer vermemek için objektif seçme kriterleri koymak zorundasınız. (Mesleğinde 10 yılını doldurmuş, daha önce hiç yurtdışına çıkmamış, … sınavında en az … puanı almış 18 öğretmen yazarsanız, değerlendiriciye seçimler konusunda objektif kriterler belirlediğinizi göstermiş olursunuz).
Hedef grubunuzu belirlerken bu hususlar üzerinde dikkatle durmanızı öneririm. Bu hatalar hem projelerin ilgililiği hem de tasarımı ile ilgili puan kayıplarına neden olmaktadır.
Hüseyin Aktürk
AB-ilan.com & Gelbasla.com Kurucusu – Kıdemli Proje Yöneticisi
AB-ilan.com yazar içerikleri kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz, Kanuna aykırı ve izinsiz olarak kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz.
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
