Her ne kadar lider doğulmaz olunur dense de; ekonomik, sosyal, kültürel ve cinsiyete dayalı nedenlerle farklı sektörlerde kadınların liderlik rollerinin önüne setler koyuluyor. Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Raporu’na (2022) göre liderlik rolleri için işe alınan kadınların oranı son yıllarda artış gösterse de halen oldukça düşük. 2016 yılında liderlik pozisyonları için işe alınan kadınların oranı %33,3 iken 2022’de %36,9’a yükselmiş durumda. Küresel ölçekte baktığımızda ise lider rolündeki kadınların oranı %31. Kadınların en fazla lider rolünde bulundukları sektörler sırasıyla sivil toplum örgütleri ve üye kuruluşlar (%47), eğitim (%46), kişisel hizmetler ve refah (%45) iken, ez az lider rolünde bulundukları sektörler ise enerji (%20), imalat (%19) ve altyapı (%16). Rapora göre medya ve iletişim sektöründeki kadın liderlerin oranı ise %37. 146 ülkenin değerlendirmeye alındığı raporda, Türkiye cinsiyet eşitsizliği konusunda 124. sırada yer alıyor. Türkiye, “Ekonomiye Katılım ve Fırsatlar” başlığı altında bulunan işgücüne katılımda 132., benzer işlerdeki ücret eşitliğinde 94., bin doların üstünde tahmini kazançta 127., üst düzey yöneticilikte 120. ve profesyonel ve teknik çalışan oranında 100. sırada yer alıyor. Bu veriler Türkiye’deki politikaların iş hayatında cinsiyet ve fırsat eşitliği yaratma noktasında yetersiz kaldığını gösteriyor.
Gündem yaratma açısından düşünüldüğünde, hangi haberin değer taşıdığına kimin karar verdiği sorusu sembolik ve pratik açıdan önem taşıyor. Medya patronu olmak ve haber merkezinin en üst pozisyonlarında yer almak güç ve nüfuz sahibi olmanın bir göstergesi olmanın yanı sıra kuruluşun ve sektörün temsil gücü açısından da değer arz ediyor. Haber medyasında lider ve yönetici pozisyonlarda yer alan kişiler haberi ve haber odalarını şekillendirirken, gazeteciliğin kitle tarafından nasıl görülmesi gerektiği konusunda da rol oynuyor (Griffin, 2014; Duffy 2019). Bu nedenle bu kişilerin kimler olduğunu tespit etmek önem arz ediyor. Bu tespitin bir yönünü medya patronlarının ve haber merkezinin en üst basamağında yer alan kişilerin cinsiyeti oluşturuyor. Yapılan araştırmalar, kadınlar tarafından yönetilen haber merkezleri ile erkekler tarafından yönetilen haber merkezleri arasında haberlerin yorumlanması ve habere ayrılan süre açısından farklılıklar olduğunu ortaya koyuyor (Beam & Di Cicco, 2010; Shor vd., 2015; Byerly & McGraw 2020).
Tüm bu bilgilerden yola çıkarak bu raporun temel amacı, Türkiye’de faaliyet gösteren medya şirketlerinin sahiplerinin, yönetim kurulu başkanlarının ve haber merkezi üst düzey yöneticilerinin cinsiyetlerinin tespit edilmesidir. Toplamda 782 medya kuruluşunun dahil edildiği araştırmanın temel bulguları ise şu şekilde:
- Araştırmanın örneklemi içinde yer alan TV kanallarının tamamının sahipleri ve yönetim kurulu başkanları erkek; haber merkezi üst düzey yöneticilerinin %73,84’ü erkek ve %26,15’i ise kadındır.
- Günlük ulusal gazetenin sahipleri ve yönetim kurulu başkanlarının %91,6’sı erkek ve %8,3’ü kadın; haber merkezi üst düzey yöneticilerinin ise %87,91’i erkek ve %12,08’i kadındır.
- Çevrimiçi gazetelerin sahiplerinin ve yönetim kurulu başkanlarının %92,30’u erkek ve %7,69’u kadın; haber merkezi üst düzey yöneticilerinin ise %90,32’si erkek ve %9,67’si kadındır.
- Dergilerin sahiplerinin ve yönetim kurulu başkanlarının %65’i erkek ve %35’i kadın; haber merkezi üst düzey yöneticilerinin ise %41,30’u erkek ve %58,69’u kadındır. Medya sektörü içinde haber merkezlerinde üst düzey görevlerde bulunan kadınların en fazla olduğu sektör dergi sektörüdür.
- Yerel gazetelerin imtiyaz sahiplerinin %82’si erkek ve %18’i kadın; haber merkezi üst düzey yöneticilerinin de %72,48’i erkek ve %27,51’i kadındır.
