Avrupa Birliği, kendine özgü işleyişi olan ekonomik ve siyasi bir ortaklıktır. Belli alanlarda aynı standartları, aynı politikaları ve aynı yasaları uygulama konusunda anlaşmış üye devletlerden oluşur.
AB kurumları ve görevleri
Avrupa Birliği, kendine özgü işleyişi olan ekonomik ve siyasi bir ortaklıktır. Belli alanlarda aynı standartları, aynı politikaları ve aynı yasaları uygulama konusunda anlaşmış üye devletlerden oluşur.
Aldığı kararlar hukukun egemenliği ilkesine dayanır ve birtakım anlaşmalar yoluyla uygulanır. AB siyasi, mali ve hukuki alanlarda oluşturduğu kurumları aracılığıyla çalışır.
Avrupa Birliği Zirvesi (The European Council)
Zirve, Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleri ile Konsey ve Komisyon başkanlarından oluşur.
Yılda dört defa Brüksel’de toplanan Zirve, Birliğin gelişmesi ve Avrupa’nın bütünleşmesi doğrultusunda öncelikleri ve temel politikaları belirleyen kararlar alır.
AB ile ilgili haber yaparken Zirve’yi (The European Council) Avrupa Konseyi (The Council of Europe) ile karıştırmamak gerekir. Avrupa Konseyi, Avrupa’nın 47 ülkesinin temsilcilerinden oluşur. 1949’da demokrasi ve insan haklarını teşvik etmek amacıyla kurulmuştur.
AB’nin karar alma sürecinden üç organ sorumludur: Avrupa Birliği Konseyi, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Parlamentosu.
Avrupa Birliği Konseyi (The Council of the European Union)
Kısaca Bakanlar Konseyi olarak da bilinir. AB üyesi devletlerin hükümetlerinde görev yapan bakanlardan oluşur. Konsey, AB içinde üye devletlerin ulusal çıkarlarının temsil edildiği organdır.
Kural olarak ancak AB Komisyonu tarafından yapılan öneriler konusunda karar alabilir.
Konsey toplantısının konusu neyse – çevre, tarım, ticaret, vb. – üye ülkenin o konuyla ilgili bakanı katılır.
Tartışılan konuya göre bakanlar önerileri oybirliğiyle veya oy çokluğuyla kabul edebilir. Vergi ve savunma gibi konulardaki kararlarda oybirliği şartı aranır.
Avrupa Komisyonu (The European Commission)
Avrupa Komisyonu AB’nin motor gücüdür ve günlük işlerini yürütür. Her üye ülkeyi temsilen, komiser adı verilen toplam 28 üyesi vardır. 1 Temmuz 2014’ten bu yana Komisyona Jean-Claude Junker başkanlık etmektedir.
Komiserler kendi ülke çıkarına göre değil, bir bütün olarak AB çıkarlarını gözeterek hareket etmek zorundadır.
Komisyon AB’nin yeni yasa teklif etme yetkisi olan tek organıdır; ama tekliflerini kabul ettirme gücü yoktur.
Bu, Bakanlar Konseyi’nin ve Avrupa Parlamentosu’nun işidir.
Komisyon’un diğer görevleri şunlardır:
- AB politikalarını ve bütçesini denetleyip uygulamak
- Avrupa Adalet Divanı ile birlikte AB yasalarının üye ülkelerde uygulanmasını sağlamak
- Başta uluslararası ticaret ve iklim değişikliği alanında olmak üzere AB’yi uluslararası arenada temsil etmek.
Avrupa Parlamentosu (The European Parliament)
Avrupa Parlamentosu (AP), AB’nin doğrudan seçimle göreve gelen tek organıdır. Parlamenterler beş yıllığına seçilir. AP 750 parlamenter ve bir başkandan oluşur. Hangi üye devletin kaç parlamenter ile temsil edileceği üye devletlerin nüfusuna göre tespit edilir.
Brüksel ve Strazburg’da merkezi olan AP’nin gücü giderek artmıştır. Üye ülkelerde hayatı önemli ölçüde etkileyen kararlar alıyor. AP üyeleri sağlık, çevre, aile yaşantısı, istihdam, bazı hizmetlere ne kadar ücret ödeneceği gibi konularda karar veriyor.
Bakanlar Konseyi’nin olduğu gibi AP’nin de yasama yetkisi vardır. Ancak önerilerin yasalaşması için iki kurumun ortak kararı gerekir. Bu kurumların kendisi yasa önerisinde bulunamaz. Bu, Avrupa Komisyonu’nun işidir.
Yasamanın yanı sıra AP’nin iki sorumluluk alanı daha vardır:
- AP milletvekilleri AB bütçesini onaylama yetkisine sahiptir. AP Başkanı imzalamadan bütçe yürürlüğe giremez.
- Parlamento’nun ayrıca Komisyon başkanını ve üyelerini onaylama veya reddetme de dahil olmak üzere diğer AB kurumlarını denetleme yetkisi vardır.
AP ile ilgili haber yaparken akılda bulundurulması gereken hususlar şunlardır:
- Ulusal parlamentolardaki gibi iktidar ve muhalefet olgusu yoktur.
- AP parlamenterleri ülkelerine göre değil, siyasi görüşlerine göre grup oluştururlar.
- AP’de yedi siyasi grubun yanı sıra bir de küçük bağımsızlar grubu vardır.
AP başkanı iki buçuk yıl görev yapar.
