Sabancı Vakfı tarafından sürdürülen Fark Yaratanlar Programı’nın 14. Sezon lansmanı gerçekleştirildi. 6 Fark Yaratan isim kamuoyu ile paylaşıldı.
Sabancı Vakfı’nın 2009 yılından bu yana Türkiye’de toplumsal gelişmeye katkıda bulunan bireylerin ve kurumların yaptıkları çalışmalar ile yarattıkları etkileri görünür kılmak ve topluma ilham vermek amacıyla yürüttüğü “Fark Yaratanlar” programının 14. Sezon Fark Yaratanları belli oldu. Yeni sezon tanıtım etkinliği, Sabancı Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Güler Sabancı’nın katılımı ve Cüneyt Özdemir’in moderatörlüğünde Sakıp Sabancı Müzesi The Seed’de gerçekleştirildi. Etkinlikte, yeni sezonun 6 Fark Yaratanının yaşadıkları çevrelerdeki sorunları çözmek üzere geliştirdikleri çalışmalarla topluma umut ve cesaret aşılayan hikayeleri kamuoyu ile paylaşıldı.
Kültürel mirası geleneksel ve antik oyunlarla aktaran ‘Oyun Atlası’ projesiyle Gökçen Göksel, görme ve işitme engelli olup, görme engellilerin günlük yaşama dair ihtiyaç duyabilecekleri ipuçları sunan ‘Körüz.biz’ platformunu hayata geçiren Murat Kefeli, Türkiye’nin ilk ve tek kadınlar arası mezatı olan ‘Kadınlar Matinesi’ni kuran Nesteren Şencan Görgülü, öğrencilerin ve müzisyenlerin mesleki anlamda gelişmelerini sağlarken sanata erişimi kısıtlı olan çocukları da sanatla tanıştıran ‘Müzikist’ Derneği’nin kurucusu Onur Kahvecioğlu, çocukların meraklarından ve hayallerinden yola çıkarak basit malzemelerle köy okulunda yenilikçi öğrenme ortamları tasarlayan okul öncesi löğretmeni Rumeysa Çevlik, görme engellilere yönelik yapay zekâ temelli mobil uygulama olan ‘From Your Eyes’ geliştiricisi Zülal Tannur bu sezonun Fark Yaratan isimleri oldu.
Toplumda Fark Yaratanların hikayelerini görünür kılmanın önemini vurgulayan Sabancı Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Güler Sabancı, “Fark Yaratanlar Programı ile yaşadıkları çevrede karşılaştıkları sorunları çözmek için uğraşan ve topluma cesaret veren isimleri Türkiye’ye tanıtmak amacıyla yola çıktık. Hedefimiz, toplumsal sorunlara duyarlı aktif vatandaşları görünür kılmak, takdir etmek ve toplumun her kesiminin haberdar olmasını sağlamaktı. Bu hedeflerimize ulaştığımızı görmek bizlere büyük bir itici güç ve motivasyon kaynağı olmaya devam ediyor. Bugüne kadar ülkemizin farklı şehirlerinden 210 ‘Fark Yaratan’ın ilham veren hikayelerini toplumun geniş kesimlerine ulaştırdık. Fark Yaratanlar’ın videoları, Türkiye ve yurt dışında milyonlarca izlenme rakamına ulaştı. Bu videoları her izlediğimde bireylerin tamamen kendi inisiyatifiyleriyle harekete geçerek toplumda bir şeyleri değiştirmeyi başardıklarını görmek beni çok mutlu ediyor. Evet, onlar problemi yerinde gördü ama şikayet etmek yerine cesaretle harekete geçti. Onlarla gurur duyuyoruz. Fark Yaratanların hikayelerini izlediğimde bu ülkenin her bireyinin çok büyük bir potansiyele sahip olduğunu görüyor ve geleceğe daha büyük bir inanç ve umutla bakıyorum. İyi ki bu derece değer katan bir programa imza atmışız diyorum.” dedi.
Bu Sezonun İlham Veren 6 Fark Yaratan Öyküsü
Gökçen Göksel – Oyun Atlası
Adana’da kalabalık bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Gökçen Göksel, hayatını çeşitli şehirleri gezerek sürdürmek istediğini fark etti ve bu yönde eğitim aldı. Tur ve seyahat rehberliği yaparak gittiği her antik kent ve müzede eski oyunların izine rastladı. İnsanların gezerken yanından geçip gittikleri taşlara oyulmuş oyunların daha çok insan tarafından fark edilmesi için çalışmalarına başladı. İlk olarak detaylı bir arşiv taramasıyla geleneksel ve antik oyunları derleyen Gökçen, 2018 yılında Oyun Atlası isimli sosyal girişimini kurdu. Bu girişim ile oyun yoluyla kültürel mirasın aktarılmasını ve kaybolmaya yüz tutan geleneksel oyunları tekrar canlandırmayı hedefleyen Göksel, Oyun Atlası’nı “Oyunu merkezine alan, labirentin içinde kendi özünü arayan, ortak hafızamıza, oyun geleneklerimize, bu topraklarda hayat bulan oyun kültürüne sahip çıkan, tarihin solgun sayfalarından çıkarıp hayat veren, tanık olan, dahil olan, yol açan, anlatan, herkesin hikayesi” olarak tanımlıyor.
Murat Kefeli – Körüz.biz
Görme ve işitme engelli Murat Kefeli, 2014 yılında tasarlayıp hayata geçirdiği ‘Körüz.biz’ platformu ile körcül yaşam deneyimlerinin öğrenilmesini sağlamayı ve bağımsız körcül yaşamı desteklemeyi amaçlıyor. Geliştirdiği web sitesindeki “İpuçları” başlığı altında 446 içerik, 695 betimleme, 201 market önerisi, toplumsal farkındalığı artırmak üzere oluşturdukları 19 adet “Severim!”, 61 adet “Hoşlanmam!” karikatürü ve 147 doğru yazım içeriği bulunuyor. Sitede sunulan içerikler görme engellilerin birbirleriyle konuşmalarında ortaya koydukları fikirlerden ve ihtiyaç duydukları alanlardan esinlenilerek tasarlanıyor ve aylık 10 binden fazla ziyaretçiye ulaşıyor. Siteden yalnızca görme engelli bireyler değil, az gören ve gören bireyler de yararlanabiliyor.
Nesteren Şencan Görgülü – Kadınlar Matinesi
Çok genç yaşlardan bu yana dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek için çaba sarf eden Nesteren Şencan Görgülü, aynı zamanda 25 yıldır ikinci el ürün kullanıyor. Eşiyle birlikte eski eşyalar toplamaya merakı olan ve tekrar kullanımı mümkün olan eşyaları değerlendirmeyi bir hayat tarzı olarak benimseyen Nesteren, profesyonel iş hayatını bırakmaya karar verdiğinde Feriköy’deki antika pazarında artık koleksiyonunu yapmayacağı eşyaları satmaya başladı. Bu pazarın; eril dilin, ve kadınlara tepeden bakan tavrın hakim olduğu bir ortam olduğunu fark etmesi ve kadın olarak tek başına antika pazarında satış yapıyor olmasının üzerine yeni bir mücadele alanı arayışına girdi. 2016 yılında, bu paylaşım ortamının yalnızca kadınlardan oluşmasını istediğine karar vererek hem bir dayanışma ortamı sunan hem de kadınlara kendilerine ait bir alan yaratan girişimi Kadınlar Matinesi’ni kurdu. Türkiye’nin ilk ve tek kadınlar arası mezatı olan ‘Kadınlar Matinesi’, hem satıcıya yeni bir gelir kapısı sunuyor hem de alıcıların piyasanın çok altında ücretlerle ihtiyaçlarını karşılayabilmesine olanak sağlıyor. Bir alış-satış mekanı olmaktan öte kadın dayanışmasına ev sahipliği yapan Kadınlar Matinesi; kadınların gelir elde etmelerini, güçlenmelerini, kadın istihdamı yaratmayı ve paylaşım ekonomisine katkıda bulunmayı hedefliyor.
Onur Kahvecioğlu – Müzikist
Gaziantep’te müzikle iç içe bir ailede dünyaya gelen Onur Kahvecioğlu, ailesinin işi dolayısıyla çocukluğunu Türkiye’nin çeşitli illerinde geçirdi. Müzikle ilişkisini Uludağ Üniversitesi Müzik Öğretmenliği bölümünde devam ettirirken gönüllülük yaptığı bir proje sayesinde sanata erişimi kısıtlı olan bölgelerde çeşitli atölyelerle çocukların enstrümanlarla tanışmasına destek oldu. Aynı zamanda bağımsız müzisyenlerin yaşadığı zorlukların da farkında olan Kahvecioğlu, Müzikist isimli derneği kurarak hem dezavantajlı çocukların sanatla erken yaşta tanışmasını hem de çeşitli faaliyetlerle genç müzisyenleri desteklemeyi hedefledi. Çalışmalarını müzik eğitimi ve bağımsız müzisyenlerin desteklenmesi alanında sürdüren Müzikist; tek başına görünür olmaya çalışan sanatçılara bir sahne sunmak, çeşitli atölyelerle sanatçılar ve müzik paydaşları arasında iletişimi artırmak için her sene İz Bırakmayan Festival adıyla doğa dostu markaların sponsorluğunda, tamamen organik ürünlerden oluşan sahnesiyle Müzikist Doğa Atölyeleri’ni gerçekleştiriyor. 2017 yılından bugüne kadar on sekiz farklı şehirden on üç binden fazla faydalanıcıya ulaşan Müzikist, aynı zamanda yüze yakın genç bağımsız sanatçıya destek oldu ve 200’den fazla müzik öğretmeninin mesleki gelişim eğitimlerine katılmasını sağladı. Dernek çalışmaları kapsamında; 103 konser, 9 İz Bırakmayan Festival, 64 mentorluk seansı, müzik kültürü ve teorisine yönelik 68 atölye ve seminer gerçekleştirildi.
Rumeysa Çevlik – Doğadaki Sınıf
Osmaniye’nin Kadirli ilçesinde doğup büyüyen Rumeysa Çevlik, evlendikten sonra üniversite hayalinden vazgeçmedi ve öğretmen olma idealini gerçekleştirmek üzere Konya’daki Selçuk Üniversitesi Okul Öncesi Öğretmenliği bölümünü kazandı. 8 yıldır görev yaptığı Kadirli Kayasuyu İlkokulu’na ilk geldiğinde buranın çocukların eğitim almasına uygun şartları sağlamadığını ve diğer öğretmenlerin de burada mutsuz olduğunu fark ederek çalışmalarına başladı. Doğadaki Sınıf olarak adlandırdığı çalışmasında “Buradaki çocuklar için en güzelini yapmam gerekir.” düşüncesiyle okuldaki her alanı dönüştürmek için kolları sıvadı. İlk olarak okul öncesi eğitimde sıklıkla kullanılan plastikleri, kağıtları ve geri dönüştürülmesi mümkün olmayan malzemeleri kullanmaktan vazgeçerek bir ekolojik sınıf kurdu. Ardından pandeminin de etkisiyle Rumeysa Öğretmen bir Açık Hava Sınıfı oluşturmaya karar verdi. Sıfır maliyetle oluşturduğu açık hava sınıfında kullandığı tüm malzemeleri köyden, doğadan ve evlerde kullanılmayan ürünlerden elde etti. Kendi binasındaki sınıfları ve her boş alanı dönüştüren Rumeysa Öğretmen, ilkokul ve ortaokul öğrencilerinin bulunduğu binada da atıl kalan sınıfları tüm okulun faydalanabileceği Matematik Atölyesi, Uzay Bilim Atölyesi ve Atatürk Müzik, Sanat, Spor Atölyesi’ne dönüştürdü.
Zülal Tannur – From Your Eyes
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yüzde 5 görme oranına sahip bir bebek olarak dünyaya gelen Zülal Tannur, erken yaşlarda teknolojiyle tanıştı. Görme engellilere yönelik kurulmuş sosyal girişim olan WeWalk’ta kullanıcı deneyimi sorumlusu olarak görev aldı, yine görme engelliler için geliştirilmiş SeeingAI uygulamasının da Türkiye’ye entegrasyonu sürecinde destek oldu. 2020’de Microsoft’un Engelleri Aşan Kadın Lideri seçildi. Boğaziçi Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik bölümünde öğrenci olan Zülal Tannur, görme engelliler için yapay zeka ve insanın iş birliğinde betimlemeler sunan bir platform oluşturdu. 2022 yılında ‘From Your Eyes’ adını verdiği mobil uygulamada görme engellilerin istedikleri görselleri uygulamaya yükleyerek önce yapay zeka aracılığıyla bir betimleme almaları, bunu yetersiz bulmaları durumunda da uygulama içinde betimleyici olarak tanımlanan gönüllülere görselin iletilmesiyle daha detaylı bir betimleme sunulmasını sağlanıyor. Günümüzde yirmi yedi farklı ülkeden erken kullanıcı ekibi bulunan From Your Eyes, bugüne kadar iki bine yakın kullanıcı ve gönüllüye ulaşarak sekiz bin görselin betimlenmesini sağladı.
